Urząd Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych wprowadzony został w 1994 r. ustawą o zamówieniach publicznych. Obecnie pozycja Prezesa została obszernie zakreślona w dziale V ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. prawo zamówień publicznych. Zgodnie z powyższym aktem Prezes Urzędu jest centralnym organem administracji rządowej.
Sposób powołania
Prezes urzędu powoływany jest przez Prezesa Rady Ministrów spośród osób zgłaszających swą kandydaturę w ramach naboru. Konkurs, w ramach którego dokonuje się wyboru Prezesa ma, co do zasady, charakter otwarty. Procedurę tę przeprowadza specjalnie powołana komisja składająca się z minimum trzyosobowego grona, posiadającego odpowiednio wiedzę i doświadczenie, które stanowią gwarant popełnienia właściwej decyzji. Powyższa komisja przedstawia także szczegóły dotyczące kryteriów, jakie powinien spełniać kandydat na przedmiotowe stanowisko. Spośród osób ubiegających się o urząd Prezesa, komisja wybiera trzy kandydatury, które następnie przedkłada Szefowi Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.
Prezes Urzędu musi spełnić pewne wymagania formalne, które są niezbędne do piastowania powyższej funkcji. Przede wszystkim powinien posiadać:
• tytuł zawodowy magistra;
• obywatelstwo polskie;
• co najmniej 6-cio letni staż pracy, w tym trzy lata winien pełnić funkcje kierownicze;
• oraz pełnię praw publicznych.
Kompetencje Prezesa
Wśród wielu zadań, jakie winien spełniać Prezes Urzędu Zamówień Publicznych wyróżnić można opracowywanie projektów aktów prawnych z zakresu zamówień publicznych. Posiada on także kompetencje przejawiające się w wydawaniu aktów jednostronnych. Przykładem może być tutaj decyzja administracyjna o wpisie organizacji na listę uprawnionych do wnoszenia środków ochrony prawnej. Ponadto prowadzi on i ogłasza listę podmiotów, które wyrządziły szkodę w trakcie wykonywania zamówienia. Funkcja ta ma jednak tylko charakter wykonawczy, bowiem o wpisie na powyższą listę decyduje prawomocne orzeczenie sądu o wyrządzeniu szkody przez wykonawcę.
Prezes urzędu ma także pewne zadania edukacyjne. Otóż organizuje on szkolenia z zakresu zamówień przede wszystkim dla urzędników zajmujących się tymi procedurami, a także opracowuje plan szkoleń oraz wzory standardowych umów i regulaminów o udzielenie zamówienia publicznego. Centralny organ administracji rządowej posiada również kompetencje kontrolne. Prezes urzędu może przeprowadzić kontrolę z urzędu lub na wniosek w przypadku uzasadnionych podejrzeń, iż w trakcie udzielania zamówienia doszło do złamania przepisów prawa. Prezes Urzędu może przeprowadzić kontrolę uprzednią, czyli jeszcze przed zawarciem umowy o zamówienie publiczne. W przypadku, gdy zamówienie współfinansowane jest ze środków unijnych i przekracza równowartość 20 tyś euro dla robót budowlanych i 10 tyś dla usług, kontrola uprzednia jest obowiązkowa. Jeżeli zaś zamówienie współfinansowane jest ze środków unijnych, ale nie przekracza powyższych obowiązków, wówczas na Prezesie nie spoczywa obowiązek przeprowadzenia kontroli.
Prezes Urzędu posiada także pewne funkcje quasi kreacyjne. Przejawiają się one w możliwości zgłaszania kandydatów na stanowisko Prezesa i wiceprezesa Krajowej Izby Odwoławczej. Ponadto przedstawia on wniosek o powołanie rzecznika dyscyplinarnego KIO.
Omawiany przeze mnie organ centralny ma także za zadanie prowadzić działania mające na celu informatyzację zamówień publicznych, przy jednoczesnej analizie funkcjonowania zamówień publicznych.
Wobec powyższego nasuwa się stwierdzenie, iż Prezes Urzędu Zamówień Publicznych pełni bardzo ważną rolę, jeżeli chodzi o zamówienia publiczne, bowiem nie tylko jest on organem kontrolnym i stricte wykonawczym. Centralny organ administracji rządowej posiada pewne kompetencje, dzięki którym ma on możliwość wpływania na wzrost i jakość prowadzenia zamówień publicznych, a także kreowania pewnych standardów.
